In de loop van de eeuwen werden ze gemaakt in diverse formaten, stijlen en materialen. Zo is er de kandelaar; een houder voor één enkele kaars en de kandelaber; dewelke meerdere armen heeft om meerdere kaarsen te dragen. Oorspronkelijk werden ze ontworpen voor functioneel gebruik: het dragen van een kaars, het dragen van het licht, maar door de jaren heen zijn de kandelaars uitgegroeid tot begeerde verzamelobjecten.

fire

Bron afbeelding: Science Photo Library

Allereerste bron – Op de dag van vandaag is het voor de hand liggend; met één druk op de knop (of middels een beweegsensor), hebben we licht. Onze voorouders hadden het minder makkelijk hiermee en moesten ze moeite doen om licht te creëren. In de prehistorie was vuur de eerste bron van het licht. De Neanderthalers maakten gebruik van vuursteen om gebruiksvoorwerpen te maken zoals pijlpunten en bijlen, maar ook maakten ze er vuur mee; één slag met een stuk vuursteen op pyriet of ijzer kan resulteren in een vonk. Vervolgens bedachten mensen manieren om vuur met zicht mee te dragen zoals fakkels en vuurkorven.

olielamp

Bron afbeelding: Gallo Romeins Museum, Tongeren

Statussymbool – Het woord ‘kaars’ is afkomstig van het Latijnse woord Charta en het Engelse woord ‘candle’ verwijst naar het Latijnse Candere wat schitteren betekend. De oude Egyptenaren doopten stokjes in dierlijk vet en de Romeinen zouden later de kaars hebben vervaardigd met een opgerolde papyrusrol en vervolgens gedoopt in bijenwas. De belangrijkste functie van een kaars was om het huis te verlichten, maar ze werden ook gebruikt voor religieuze ceremonies ter ere van de Goden. Kandelaren (met één of meerdere armen) uit deze periode zijn nogal schaars. Echter kennen we de Romeinse olielamp, een statussymbool bij de rijke Romeinen. De naam zegt het al: de lampjes werden gevuld met dierlijk-of plantaardige olie.

PalatineChapel

Bron afbeelding: Brittannica, Paltskapel Aken, Duitsland.

kandelaargroningen

Afbeelding bron: Groninger Museum, Groningen

De ‘donkere’ Middeleeuwen – Uit deze periode (500-1500) zijn er vele eenvoudige ijzeren kaarsenhouders gevonden (ook wel kaarsenstekers genoemd). Ze konden staan op een (eet-) tafel, hingen aan een muur en vulden kroonluchters de grote (kerk-)hallen. Kaarsen speelden een belangrijke rol in de liturgie en waren vanaf de 11e eeuw een vast onderdeel op zowel ieder altaar. Vele lichtdragers uit de Late Middeleeuwen worden in musea bewaard of zijn present in de collectie van een kunsthandelaar. In de collectie van het Groninger Museum zijn prachtige, decoratieve keramieken kaarsenhouders present, vermoedelijk vervaardigd in de 15de eeuw.

sothebys

Bron afbeelding: Sotheby’s

De Verlichting – Tijdens de 17de, 18de  en begin 19de eeuw zien we vele zilveren kandelabers en wandconsoles met kaarsenhouders vervaardigd worden. Dit had te maken met de zogenaamde ‘zilversteden’ die hun oorsprong kenden in vele Vlaamse, Franse en Duitse steden. De gegoede burgerij kocht in bij de zilversmid: allerlei motieven en stijlen kwamen aan bod zoals het bladmotief, een vrouwenfiguur als drager en zo was de Rococo-, Neoklassieke en Empirestijl razend populair.

petrusvanschendel

Petrus van Schendel, Nachtmarkt (Sint-Jacobskerk), ca. 1855. Bron afbeelding: MacConnal-Mason Gallery https://www.macconnal-mason.com/

gaslighter

Getty Images. Bron: The Standard

Een ommekeer – Met de komst van de industriële revolutie in de 19de eeuw was er sprake van een grote omslag; fabrieken en markten draaiden overdag en ’s nachts op volle toeren en was er een grote vraag naar straatverlichting. Nieuwe brandstoffen zoals gas en petroleum deden hun intrede waardoor er nieuwe mogelijkheden ontstonden. Met de uitvinding van de gloeilamp omstreeks 1870, waarvoor wordt verwezen naar Thomas Edison (1847-1931), werd de kandelaar meer een decoratief item.

Nieuwe bestemming – Met de komst van elektriciteit op grotere schaal, en vuur geen noodzakelijke bron meer is van verlichting, heeft de kandelaar een nieuwe bestemming gevonden, met name die van de sfeerverlichting (dit kan zijn binnen -en buitenshuis). Ze voegen niet alleen licht toe aan een ruimte, maar stralen ook een tijdloze elegantie uit. Heb je een klassiek of modern interieur, een kandelaar biedt een stijlvol accent in jouw interieur.